Helaas

De bloesems vallen - waarom toch zo'n haast?
Op leeftijd wil ik dat de lente draalt.
Helaas dat alle plaatsen van genot
Verschillen van de dagen van mijn jeugd.
Wat mij het hart ontspant is slechts de wijn,
Wat mij de geest verzet de poëzie.
Deze idee zou Tao Yuanming begrijpen -
Mijn leven valt veel later dan het jouwe!

Vertaling: W.L. Idema
 

Beluister dit gedicht in het Mandarijn.
Stem: Luoyi Cai

Ontdek dit gedicht in een minuut

In het gedicht Kexi (Helaas) beklaagt een ouder geworden Du Fu zich erover hoe snel hij afscheid moet nemen van de gelukkiger dagen van zijn jeugd. Zoals de bloesem verwelkt, zo gaat ook hij achteruit. Hij haalt alleen nog voldoening uit het drinken van wijn en goede poëzie.

Meer weten? Je kunt op deze website het gedicht beluisteren, je verdiepen in de totstandkoming en de maker en ontdekken wat Leidenaren ervan vinden.

Du Fu

Gongyi 712 - Tanzhou 770

Du Fu groeide op in Gongyi, zo’n 650 kilometer ten zuidwesten van Beijing. Zijn eerste gedichten gingen over zijn jeugd, over het verstrijken van de tijd en over hoe zijn omgeving reageerde op zijn gedichten. Zo weten we dat zijn familie rijk genoeg was om hem een opleiding tot ambtenaar te laten volgen, maar dat hij zakte voor het examen. Zijn hele leven had hij liever een hooggeplaatst ambtenaar willen zijn dan een dichter. Du Fu trouwde toen hij veertig was en het echtpaar kreeg vijf kinderen.

Opstand

In 755, toen Du Fu 43 jaar oud was en een niet erg belangrijke baan als ambtenaar had, brak de An Lushan-opstand uit, die acht jaar duurde. Hij bracht zijn vrouw en kinderen in veiligheid maar werd zelf door de rebellen gevangen genomen. Du Fu ontsnapte en leidde vervolgens een zwervend bestaan. In zijn gedichten noemde hij zichzelf nu een grijsaard en een overlevende van oorlog en hongersnood. Ook schreef hij met bitterheid over de corruptie en de wreedheden aan het keizerlijk hof en het lijden van het arme deel van de bevolking.

Oude dag

De laatste vijftien jaar van Du Fu’s leven werden door de gevolgen van de opstand overschaduwd. Hij had een slechte gezondheid en veel lichamelijke klachten. Uiteindelijk vestigde hij zich met vrouw en kinderen in een huisje in Sichuan en schreef hij gedichten over een gelukkiger leven. Toen hij stierf liet hij 1457 gedichten na. Veruit het grootste deel was na de opstand geschreven.
 

Waar gaat dit gedicht over?

In het gedicht Kexi, in het Nederlands getiteld Helaas, kijkt Du Fu met weemoed terug naar zijn jeugd. De bloesems vallen, de lente, de jeugd is voorbij. De tijd verstrijkt te snel en wat hem vroeger ontspanning bood, doet dat nu niet meer. Alleen de poëzie brengt hem nog afleiding. Tao Yuanming (365 - 427), een beroemde Chinese dichter die ruim 300 jaar eerder leefde dan Du Fu, zou dat wel hebben begrepen.

W.L. Idema, emeritus hoogleraar Sinologie en vertaler van Du Fu’s poëzie, zei ooit: 'De Chinese poëzie is vaak vreemd omdat er alleen maar staat wat er staat. En wat er staat lijkt een westerse lezer dikwijls erg summier.'

Ontstaan van dit gedicht

Du Fu schreef dit gedicht op latere leeftijd, nadat hij opstand en oorlog van nabij had meegemaakt.

Stadsverhaal

Het is druk in restaurant Panda in de Kopermolen. De kleindochter van mevrouw Xao Ping is jarig. Alle kinderen en kleinkinderen komen bij elkaar. Dat is traditie in de familie van mevrouw Ping. Zij wil graag met iedereen op de foto. Onder het Chinese gedicht op de muur van het winkelcentrum is een mooie plek. Mevrouw Ping is er trots op dat er een gedicht in haar moedertaal op de muur staat. Ze wil graag dat haar kleinkinderen ook Chinees gaan leren. Maar ze moeten zelf weten of ze dat willen. Eerst moeten ze goed hun best doen op hun Nederlandse scholen. De jarige wil niet met oma op de foto. Dat vindt mevrouw Ping niet erg. Het gedicht is klassiek Chinees, maar mevrouw Ping snapt wat er staat. De inhoud spreekt haar minder aan. Natuurlijk zijn de dingen niet meer zoals ze vroeger waren. Maar dat waren ze vroeger ook al niet. Jammer maar helaas.

Fotografie: Patricia Nauta
Tekst: Joop van Gerven

Ik heb een verhaal bij dit gedicht

Heeft dit gedicht een speciale betekenis voor jou? Herinner je nog wanneer je het voor het eerst hoorde bijvoorbeeld? Of ben je het ooit ergens onverwachts tegengekomen? Laat het ons weten op muurgedichten@taalmuseum.nl! We voegen jouw verhaal graag toe aan deze website.

Du Fu in Leiden

Foto: Anoesjka Minnaard

Dit gedicht werd in oktober 2000 aangebracht aan de Buizerdhorst 22 in Leiden. Het was het 79e muurgedicht dat door Stichting TEGEN-BEELD werd gerealiseerd. Op initiatief van de werkgroep Leiden Stad van Vluchtelingen en in samenwerking met de Wijkgroep Slaaghwijk zijn in het jaar 2000 op de zijwanden van vijf flats muurgedichten aangebracht in het Turks, Tamazigt, Sarnami, Nederlands en Mandarijn (Chinees). Het gedicht van Du Fu is een van deze vijf gedichten. Alle gedichten zijn voorzien van planten of bloemen, in dit geval bloesems.

Vormgeving

De vormgeving van dit gedicht is in Chinese ogen opvallend. Schilder Jan Willem Bruins heeft namelijk drukletters gebruikt. In China zou een dergelijke artistieke uiting waarschijnlijk eerder zijn gekalligrafeerd.
 

Citaten

Du Fu zag wat een vreselijke tijd het door oorlog verscheurde China doormaakte, met name de pijn en het lijden van de gewone burger, en hoe het hof uit de hofstad wegvluchtte.

Dr. Tao Tao Liu, emeritus lector Modern Chinees aan Wadham College, Oxford

In de Chinese literatuurgeschiedenis zijn zij net zo belangrijk als Shakespeare voor de Britten.

Historicus Yuan Haiwang, auteur van het boek This Is China: The First 5,000 Years over Du Fu en Li Bai

"Ik heb mij dertig jaar lang van zijn poëzie doordrenkt en ik ben er zeker van dat hij mij een beter mens heeft gemaakt, als een morele persoon en als een waarnemend organisme.

Kenneth Rexroth, Engelse vertaler van de poëzie van Du Fu

Wist je dat?

• Du Fu dronk veel alcohol, maar in die tijd werd dronkenschap in China beschouwd als de weg naar goddelijke inspiratie.

• Du Fu wordt beschouwd als een van de grootste dichters in de Chinese geschiedenis en zijn poëzie is deel van het Chinees erfgoed. Van jongs af aan leert elke Chinees gedichten van Du Fu.

• Du Fu was later in zijn leven zo arm dat een van zijn kinderen aan ondervoeding overleed.

• Du Fu kende en bewonderde zijn tijdgenoot, de beroemde Chinese dichter Li Bai (701 - 762).

• Kaiser Kuo, de oprichter van China’s eerste heavymetalband Tang Dynasty laat zich inspireren door de poëzie van Li Bai en Du Fu.

可惜
花飛有底急，老去願春遲。
可惜歡娛地，都非少壯時。
寬心應是酒，遣興莫過詩。
此意陶潛解，吾生後汝期。
 

Vereenvoudigd:
 

可惜
花飞有底急，老去愿春迟。
可惜欢娱地，都非少壮时。
宽心应是酒，遣兴莫过诗。
此意陶潜解，吾生后汝期。
 

Bekijk hier een korte video over het leven van Du Fu. 

Too Bad

How come flowers are in such a hurry to fall? -
Getting older, I want spring to slow down.
Too bad that spots of pleasure and joy
are not at all as they were when I was young and strong.
To ease the mind there's only ale,
nothing excels poems for expressing my mood.
Tao Qian understood what I have in mind,
but I was born after him.

Translation: Walter de Gruijter

Meer weten?

Dit lemma is geschreven door het Taalmuseum in samenwerking met Hansje Weijer. De vertaling naar het Engels is gemaakt door Emma Knapper. Er is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

• W.L. Idema, De verweesde boot, klassieke Chinese gedichten (Amsterdam 1989).
• W. de Gruijter, The poetry of Du Fu (2016).
• Wikipedia (Nederlands)
• Wikipedia (Engels)
• New World Encyclopedia
• Du Fu Wonderkind en dichter
• Thatched cottage of Du Fu
• 100 Tang Poems: Du Fu
• Li Bai and Du Fu: China's drunken superstar poets
• Het multiculturele (muurgedichten)project in de Leidse Slaaghwijk