icon-close

Élong (ca. 1870)

Anoniem

De grootste wijsheid zit van binnen.

illustratie: lees in nederlands
icon-close

Gereisd heb ik, overal,
maar nooit trof mijn oog
groter wijsheid dan hier

Vertaling: Roger Tol

icon-close

Beluister dit gedicht in het Boeginees.
Stem van: Roger Tol

icon-close
 Anoniem

Over de auteur

De auteur van dit gedicht is onbekend. Poëzie en literatuur waren op Sulawesi in de negentiende eeuw niet exclusief voorbehouden aan mannen maar eerder het domein van vrouwen. Het is dan ook goed mogelijk dat het gedicht door een vrouw is geschreven. Waarschijnlijk is het een tijd voorgedragen voordat het werd opgeschreven: het gedicht is een Élong, wat letterlijk ‘zang’ betekent. In de tweede helft van de negentiende eeuw werden ze steeds vaker ook vastgelegd, onder andere omdat toen bleek dat koloniale wetenschappers daarvoor wilden betalen.

Van Sulawesi naar Nederland

In 1849 stuurde het Nederlands Bijbelgenootschap taalwetenschapper B.F. Matthes (1818 - 1908) naar Sulawesi om zich te bekwamen in het Boeginees. In een halve eeuw tijd schreef hij onder andere het eerste Boeginese woordenboek en een grammatica. Hij kocht een groot aantal teksten aan, waaronder enkele honderden élongs, korte gedichten, waaronder het gedicht dat nu hier op de muur is te vinden. De originelen worden nog altijd bewaard in de collecties van het KITLV, die tegenwoordig zijn ondergebracht bij de Universiteitsbibliotheek.

illustratie: over dit gedicht
icon-close

Waar gaat dit gedicht over?

Bij deze élong hoort eigenlijk een gebaar: bij het zingen of voordragen van de tekst hoort de hand te eindigen op het hart. De grootste wijsheid zit van binnen, dat is de les die dit gedicht ons leert.

illustratie: ontstaan van dit gedicht
icon-close

Ontstaan van dit gedicht

Dit gedicht is een anonieme, negentiende eeuwse élong, een traditioneel gedicht. Élongs bestaan uit drie zinnen met een vast aantal lettergrepen: eerst acht, dan zeven, dan zes. Het is geschreven in het Boeginees, een taal die gesproken wordt op het zuidelijke deel van het eiland Sulawesi in Indonesië. In de koloniale tijd werd dit Zuid Celebes genoemd. Het woord élong betekent ‘zang’: dergelijke verzen waren bedoeld om voor te dragen. De geschreven versie dateert uit de tweede helft van de negentiende eeuw, maar het gedicht zelf is misschien wel eeuwen ouder.

illustratie: ik heb een verhaal bij dit gedicht
icon-close

Ik heb een verhaal bij dit gedicht

Heeft dit gedicht een speciale betekenis voor jou? Herinner je nog wanneer je het voor het eerst hoorde bijvoorbeeld? Of ben je het ooit ergens onverwachts tegengekomen? Laat het ons weten op muurgedichten@taalmuseum.nl! We voegen jouw verhaal graag toe aan deze website.

illustratie: gedicht in leiden
icon-close

Élong in Leiden

Foto Anoesjka Minnaard

Dit muurgedicht is sinds 23 juni 2001 te vinden in Leiden, op de kade van Reuvensplaats 2. Het was het 80e muurgedicht dat door Stichting TEGEN-BEELD is gerealiseerd. Aan de Reuvensplaats is het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) gevestigd, destijds lag de bibliotheek hier aan het water. Het gedicht werd uitgekozen door KITLV-bibliothecaris dr. Roger Tol, ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het instituut. De zin nergens vond ik zoveel wijsheid als hier was een mooie verwijzing naar de bijzondere Indonesische collectie die hier werd beheerd. Bij dit jubileum werd ook een muurgedicht uit het Caraïbische gebied gerealiseerd, Omeros.

illustratie: citaten
icon-close

Citaten

We zitten met het KITLV in een letterlijk erg grijs gebouw. Die gedichten horen bij ons en verklappen aan de buitenwereld wat we doen. We willen geen in zichzelf gekeerd instituut zijn. Wie iets wil weten over actuele ontwikkelingen in Indonesië of de Caraïben moet de weg naar het KITLV weten te vinden.

Gert Oostindie, directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde bij de onthulling van dit muurgedicht.

illustratie: wist je dat
icon-close

Wist je dat..?

  • Het langste gedicht ter wereld, La Galigo, is ook geschreven in het Boeginees. Het vertelt het verhaal over de oorsprong van de mensheid volgens Zuid-Sulawesische gebruiken. Net als deze Élong is het door B.F. Matthes naar Leiden gebracht. In 2011 is La Galigo erkend als werelderfgoed door Unesco. Op de website van de Leidse Universiteitsbibliotheek is een special over dit bijzondere gedicht te vinden.
illustratie: lees dit gedicht in het engels
icon-close

Latijns schrift:

Polé naq pélélé winruq,
tenreq kutuju mata
padanna sulisa
 

illustratie: meer weten
icon-close

Meer weten?

Dit gedicht is geschreven door het Taalmuseum. Daarbij is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: